Freelance journaist Tom Kiel schreef voor Vice Nederland een artikel over de angst voor sterke wiet bij de overheid. Stichting CannaWijzer leverde een bijdrage aan dit opiniestuk.
De overheid is bang voor sterke wiet, maar dat is helemaal niet terecht
Er wordt gevreesd dat sterke wiet meer psychoses veroorzaakt, maar sterk geconcentreerde dabs kunnen juist helpen de gezondheidsrisico’s te verminderen.
Zeven jaar geleden schreef een onderzoekscommissie van de Tweede Kamer voor het eerst dat wiet en hasj met meer dan 15% THC gevaarlijk zouden zijn. Sterke cannabis veroorzaakt een ‘onacceptabel risico’ op verslaving en psychose, staat in het rapport.
Waar die grens van 15% precies vandaan komt, is niet helemaal helder. “Het is gewoon een mooi rond getal,” denkt Mauro Picavet, secretaris van de Vereniging voor de Opheffing van het Cannabisverbod (VOC). ”Het gebruik van wiet is misschien wel toegenomen in de laatste decennia, maar het aantal gevallen schizofrenie neemt juist af.”
Daarna bleef het lang stil rondom het THC-gehalte van wiet, totdat de discussie kort geleden weer werd opgerakeld, toen bekend werd dat gemeentes mogen gaan experimenteren met gereguleerde wietkweek. “Gemeenten die nu al op de rem trappen, willen niet dat er ook maar één gebruiker een psychose krijgt van de gemeentejoint,” schreef het AD afgelopen december.
Het AD noemt een paar gemeenten die tegen verkoop van sterke wiet zouden zijn. Maar diezelfde gemeenten reageren toch wat voorzichtiger als VICE vraagt of ze sterke wiet willen verbieden. Woordvoerders willen niet (meer) vooruitlopen op conclusies van een adviescommissie van de Tweede Kamer, die onderzoekt onder welke voorwaarden het wietexperiment moet plaatsvinden. De burgemeester van Breda, Paul Depla, laat een woordvoerder mailen dat “in die commissie vele medici zitten die ongetwijfeld verstandige dingen zullen zeggen. Het THC-gehalte zal hier ongetwijfeld aan de orde komen.”
Wiet en psychose worden al tientallen jaren met elkaar in verband gebracht. Maar het is niet zo eenvoudig dat je cannabis kunt aanwijzen als dé oorzaak van psychoses. “Gebruik van wiet is een risicofactor voor het ontwikkelen van een psychotische episode,” legt medisch bioloog Matthijs Bossong uit. Maar er spelen nog allerlei andere factoren mee. “Sommige mensen hebben een genetische aanleg om psychoses te ontwikkelen. Als die mensen last krijgen van stress of cannabis gebruiken, dan verhoogt dat de kans op een psychotische episode.”
Het lijkt erop dat wiet werkt als een soort katalysator voor emotionele problemen. Langdurig en intensief cannabisgebruik verergert bestaande psychische klachten. Of je nou sterke wiet rookt of lichte wiet, dat maakt volgens Dimitri Breeuwer van stichting CannaWijzer niet zoveel uit. Hij geeft via zijn stichting trainingen aan coffeeshoppersoneel. Tijdens die trainingen legt hij uit dat het verschil tussen lichte en sterke wiet vergelijkbaar is met lichte en sterke dranken. Het is makkelijker om van sterke wiet heel stoned te worden. “Maar je kunt ook gewoon dikke joints roken waarin een grote hoeveelheid lichte wiet zit. Dat komt op hetzelfde neer.”
Maar er is een belangrijk verschil. Als je dikke joints rookt, die veel plantenmateriaal en weinig werkzame stoffen bevatten, dan wordt een groot deel van de joint onvolledig verbrand. Daardoor ontstaat rook met schadelijke verbrandingsproducten zoals benzeen en teer.
Het Trimbos-instituut heeft twee jaar geleden onderzoek gedaan naar de schadelijke effecten van THC, CBD en cannabis. In het onderzoeksrapport staat dat “veel van de schadelijke effecten worden veroorzaakt door het roken.” Schade aan de longen is een van de belangrijkste schadelijke effecten van blowen. Dat wiet in Nederland meestal samen met tabak in een joint wordt gerookt, maakt het alleen maar erger.
Of het een goed idee is om het risico op psychische klachten op te lossen met lichte wiet is daarom maar de vraag. Als mensen veel lichte wiet roken lopen ze wellicht meer risico op longziektes. Dat is ook niet helemaal de bedoeling.
Juist vanwege het risico op longziekten zijn ‘dabs’ heel populair geworden in de Amerikaanse staat Colorado, waar wiet sinds een paar jaar legaal is. ‘Dabs’ zijn een geconcentreerde vorm van wiet. Om het te maken worden verschillende werkzame stoffen met butaangas uit de wiet gefilterd. Wat overblijft is een goudbruin plakkaat (‘shatter’) dat veel wegheeft van karamel. In die ‘dab’ zitten alle werkzame stoffen uit de plant, waaronder allerlei geur- en smaakstoffen, maar al het plantenmateriaal is eruit gefilterd.
Zo’n dab kan je eenvoudig verdampen met behulp van een ‘rig’. Dat is een soort stellage die bestaat uit een bong (een soort waterpijp) en een holle naald. Als die holle naald warm wordt gemaakt, verdampt het cannabisconcentraat heel makkelijk. Op die manier kan de stoner zijn hit binnenkrijgen zonder daarbij de cannabis te verbranden. Dat scheelt dus een hoop teer of benzeen die je anders zou inademen. Sterke cannabis kan dus ook voordelen hebben. Concentraten zouden een handig instrument kunnen zijn om longziekten bij blowers te verminderen. Maar zo’n dab bevat, juist vanwege het ontbreken van plantenmateriaal, veel meer THC dan de fabelachtige grens van 15%. Sommige gemeentebesturen willen zulke producten juist tegenhouden.
De zorgen over psychoses kunnen bovendien op een andere manier aangepakt worden. Matthijs Bossong doet onderzoek naar cannabidiol, kortweg CBD. Die stof is de laatste jaren in Nederland erg populair geworden als legale pijnstiller. Maar CBD lijkt nog een aanvullend voordeel te hebben. De pijnstiller zou wel eens psychoses kunnen tegengaan.
Tijdens het aankomende experiment op het Universitair Medisch Centrum (UMC) in Utrecht krijgen enkele tientallen mensen die psychotische klachten hebben capsules met pure CBD toegediend. Het team van wetenschappers gaat dan kijken of hun klachten verminderen. Of het echt werkt, dat kan Matthijs Bossong nog niet zeggen. Het onderzoek in Utrecht staat nog in de startfase. Op dit moment wordt er nog gezocht naar deelnemers. Maar een vergelijkbaar onderzoek in Engeland stuitte eerder op veelbelovende resultaten.
“Het lijkt er zelfs op dat CBD een preventief effect kan hebben op psychoses, zonder nare bijwerkingen,” zegt Matthijs Bossong tijdens het telefoongesprek. Dat is bijzonder, want gangbare antipsychotica zijn juist berucht vanwege hun sterke bijwerkingen. CBD lijkt dezelfde positieve effecten uit te oefenen, maar dan zonder dat je enorm suf wordt en last krijgt van overgewicht. Het is wel belangrijk in welke verhoudingen je CBD en THC mengt. Die twee stoffen heffen elkaars negatieve effecten op. Dankzij het kalmerende effect van CBD krijgen blowers minder last van paniekaanvallen of paranoïde gedachten. Maar dan moeten de beide stoffen wel ongeveer in dezelfde hoeveelheid in cannabis voorkomen.
Er zijn een handjevol wietrassen op de markt die voor de helft CBD en de andere helft THC produceren. De vraag naar zulke wiet staat op dit moment nog op een laag pitje. De meeste blowers willen gewoon sterke wiet hebben. Maar volgens Dimitri Breeuwer van stichting CannaWijzer kan voorlichting daarbij helpen. “Mensen moeten gewoon weten welke effecten wiet met veel THC veroorzaakt.”
De overheid is in ieder geval van plan een campagne te starten die gebruikers bewust moet maken van de gevaren van wiet en hasj. Misschien kan daarbij worden uitgelegd dat wiet met veel CBD mensen rustiger maakt.
Volgens Dimitri is voorlichting sowieso heel belangrijk. Maar voorlichting alleen vindt hij niet genoeg. “Er zou ook ruimte moeten zijn voor de ontwikkeling van nieuwe producten die gezondheidsschade helpen verminderen.”
Met concentraten kunnen we misschien het makkelijkst de schadelijke effecten van blowen in de hand houden. Dabs kun je namelijk zó met elkaar vermengen, dat ze een heel specifieke verhouding van werkzame stoffen bevatten. Je zou pure THC-olie kunnen vermengen met pure CBD-olie, om op die manier een half-om-halfmengsel te maken. De consument weet dan vervolgens precies wat, en hoeveel, hij verdampt. Binnenkort gaat Breeuwer in gesprek met de adviescommissie van de Tweede Kamer. “Daar ga ik zeker pleiten vóór gebruik van concentraten,” zegt hij tijdens een telefoongesprek.
Dabben is op dit moment een van de minst schadelijke manieren van blowen. Daarbij is het belangrijk dat er genoeg THC in de shatter zit, “THC is immers de stof die mensen willen,” zegt Matthijs Bossong. Hij wordt vooral enthousiast van de de gedachte dat er concentraten worden verkocht die voor de helft THC en voor de helft CBD bevatten. “Daar zeg ik volmondig ‘ja’ tegen!”
