Moet cannabis een geregistreerd medicijn worden?
Door: Nicole Maalsté
Bron: HighLife Magazine #1-2017
Cannabis staat van oudsher voor vrijheid, alternatief, tegendraads en eigenwijs.
Het aantal mensen dat cannabis gebruikt om de kwaliteit van het leven te verbeteren, stijgt enorm. Genezing is over het algemeen niet wetenschappelijk aangetoond, maar mensen hebben er wel baat bij. Dit blijkt uit het landelijke cannabisconsumentenonderzoek Grass Poll. Tussentijdse analyse Grass Poll Uit een tussentijdse analyse van de eerste 5800 volledig ingevulde enquêtes blijkt dat bijna de helft van de respondenten cannabis uitsluitend als een genotsmiddel beschouwt. De andere helft (49%) noemt (ook) medicinale redenen om cannabis te gebruiken. Dit zijn over het algemeen stevige cannabis-innemers: 95% doet dit een paar keer per week of dagelijks. Deze 2850 respondenten gebruiken cannabis bijvoorbeeld om stress (46%), pijn (44%) en slaapproblemen (44%) tegen te gaan of om beter te kunnen omgaan met een depressie (29%) of ADHD (23%). Ook verlicht cannabis klachten die samengaan met ernstige ziekten als kanker (8%), spasmen (5%) en MS.
Uit een tussentijdse analyse van de eerste 5800 volledig ingevulde enquêtes blijkt dat bijna de helft van de respondenten cannabis uitsluitend als een genotsmiddel beschouwt. De andere helft (49%) noemt (ook) medicinale redenen om cannabis te gebruiken. Dit zijn over het algemeen stevige cannabis-innemers: 95% doet dit een paar keer per week of dagelijks. Deze 2850 respondenten gebruiken cannabis bijvoorbeeld om stress (46%), pijn (44%) en slaapproblemen (44%) tegen te gaan of om beter te kunnen omgaan met een depressie (29%) of ADHD (23%). Ook verlicht cannabis klachten die samengaan met ernstige ziekten als kanker (8%), spasmen (5%) en MS (2%). Betekent dit dat cannabis de status van een geregistreerd geneesmiddel zou moeten krijgen?
Medicinale cannabis
Een arts kan in Nederland voor een beperkt aantal klachten medicinale cannabis voorschrijven. Dat komt omdat er weinig gegevens beschikbaar zijn van klinische onderzoeken. Dus moeten ze het vooral doen met ervaringen van individuele patiënten en artsen. Na 13 jaar zijn veel artsen nog steeds zeer terughoudend in het voorschrijven van cannabis. Ook wordt het door de meeste zorgverzekeraars niet vergoed omdat wetenschappelijk onderzoek de werking van cannabis volgens hen niet aantoont. Daardoor is een vergoeding vanuit de basisverzekering niet mogelijk. Zorgverzekeraars die wel vergoeden doen dit uitsluitend als gangbare behandelingen en geregistreerde geneesmiddelen niet voldoende helpen of teveel bijwerkingen geven. (Check de website van de Patiënten Groep Medicinale Cannabis Gebruikers (PGMCG) voor een actuele lijst van zorgverzekeraars die cannabis vergoeden: www.pgmcg.nl).
Bedrocan
Nederlandse patiënten hebben op dit moment de keuze uit zes cannabisvariëteiten. Alleen het Groningse bedrijf Bedrocan heeft een vergunning om deze medicinale cannabissoorten te telen. Bij Bedrocan is het productie proces van cannabis compleet gestandaardiseerd. Het voldoet daarmee aan de Europese Good Agriculture Practice-norm (GAP). Na droging worden de cannabisproducten bestraald met gammastraling om schimmels en bacteriën te verwijderen die schadelijk zouden kunnen zijn voor patiënten. Van elke lading worden samples getest op de aanwezigheid van pesticiden en zware metalen. Daarnaast wordt in het laboratorium getest of de THC- en CBD-gehaltes het gewenste niveau hebben. Bedrocan schrijft op zijn website dat cannabis “geregistreerd kan en moet worden als officieel geneesmiddel door middel van een gereguleerd proces dat acceptabel is voor patiënten, de wetgever en zorgprofessionals”. Maar is dit wel in het belang van de consument? De Grass Poll laat zien dat eenderde deel van de cannabisconsumenten zowel medicinale als recreatieve motieven heeft om cannabis te gebruiken (zie kader).
Apotheekwiet
De zogenoemde apotheekwiet kampt al jarenlang met een enorm slecht imago. De afzet kwam mede daardoor erg langzaam op gang. Inmiddels is de kostprijs van medicinale cannabis met 8 euro per gram lager dan de cannabis die in coffeeshops verkrijgbaar is. Toch loopt het nog steeds geen storm bij de apotheken. Dit is merkwaardig als je bedenkt dat medicinaal cannabisgebruik steeds populairder wordt. Bij belangengroepen voor medicinale consumenten, zoals Mediwiet, Suver Nuver en de PGMCG kunnen ze de toeloop nauwelijks aan. Om te begrijpen waarom de apotheekwiet ondanks de groeiende populariteit van medicinale cannabis slecht loopt, is het cruciaal om te weten welke afwegingen consumenten maken bij de aanschaf van cannabis. Dit is een van de vele vragen waar de Grass Poll een antwoord op geeft. Van de 2850 respondenten die (ook) om medicinale redenen cannabis gebruiken, heeft 85% nog nooit cannabis uit de apotheek geprobeerd.
Opvallende verschillen
Van de 5800 respondenten ziet 15% zichzelf uitsluitend als medicinale cannabisconsument. Eenderde (34%) heeft zowel recreatieve als medicinale motieven om cannabis te gebruiken. De twee groepen vertonen opvallende verschillen. De groep die uitsluitend medicinaal gebruikt, bestaat voor 59% uit vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 54 jaar. Driekwart van deze groep gebruikt wietolie en voor driekwart geldt dat zij dit pas drie jaar doen. Gemiddeld spenderen zij 30 euro per maand aan cannabis en 40% heeft zelf wel eens wiet gekweekt of doet dat nog steeds. De groep die zowel recreatief als medicinaal gebruikt bestaat voor 75% uit mannen met een gemiddelde leeftijd van 33 jaar. Driekwart van deze groep gebruikt wiet en voor driekwart geldt dat zij dit al langer dan 5 jaar doen. Zij geven gemiddeld 120 euro per maand aan cannabis uit en tweederde heeft zelf wel eens gekweekt of doet dat nog steeds.
Eigen weg zoeken
Hoe dat komt? Een 44-jarige man legt uit dat hij na meer dan 20 jaar ‘nee’ van artsen en tegenwerking van de regering zijn eigen weg heeft ge-zocht en sowieso geen bestraalde cannabis rookt. Hij is niet de enige die er zo over denkt: 40% van de respondenten is tevreden met de cannabis die zij op andere wijze verkrijgen. En bij 29% mag de arts geen cannabis voorschrijven voor de aandoeningen waar zij mee kampen. Ook vreest een aantal medicinale wietgebruikers voor mogelijke negatieve gevolgen in de toekomst als hun cannabisgebruik in hun medische dossier terechtkomt (14%). Vaak is het een combinatie van factoren. Een 21-jarige man met een chronische darmziekte schrijft: “Ik zou graag cannabis verstrekt krijgen vanuit mijn zorgverzekering. Wanneer men over het onderwerp cannabis begint raken artsen vaak vrij ongemakkelijk en verwijzen naar de ‘verslavingsrisico’s’. Dit terwijl dezelfde dokters talloze verschillende opiaten voorschrijven.”
Weinig vertrouwen
Een andere belangrijke reden is dat respondenten weinig vertrouwen hebben in apotheekwiet (25%). Cannabis staat van oudsher voor vrijheid, alternatief, tegendraads en eigenwijs. Niet voor niets betitelden blowers mensen die geen cannabis gebruikten in de jaren zestig als ‘squares’. Daarmee bedoelden ze burgerlijke types, die conventioneel, saai en niet hip zijn. Cannabisconsumenten koesteren wantrouwen tegen overheidsbemoeienis. Zodra de overheid zich ergens tegenaan bemoeit dan wordt het meestal al gauw burgerlijk en mainstream. In het geval van cannabis is dat dodelijk. Daarom zien veel respondenten ook niets in apotheekwiet en hebben zij meer vertrouwen in eigen teelt of cannabis die zij op de illegale markt aanschaffen. Een 49-jarige HBO-er omschrijft het als volgt: “Zelf kweken is de beste oplossing in een wereld waar big pharma er niet is om je te genezen maar enkel om geld op je te verdienen.”
Kruidenwetgeving
Edith Schippers, de minister van Volksgezondheid, liet al verschillende keren weten dat thuisgeteelde mediwiet niet goed is voor de patiënt omdat het geen stabiel product is. De samenstelling en concentratie van de verschillende stoffen in de medicinale cannabis zouden sterk kunnen verschillen. Volgens haar is cannabis alleen betrouwbaar als die onder toezicht van de overheid is geproduceerd. Daarom vindt zij eigen teelt van medicinale cannabis geen goed idee. Ze gaat daarmee voorbij aan de helende werking van zelfbeschikking. Mensen die zelf actief aan hun gezondheid kunnen werken, halen daar vaak positieve krachten uit. Zo schrijft een gepensioneerde vrouw van 61 jaar:”Ik vind het fijn om mijn eigen medicijn te maken. Dan heb ik zelf de regie en weet ik hoe de planten behandeld zijn.” De belangengroepen die zich inzetten voor medicinaal cannabisgebruik benadrukken doorgaans dat cannabis geen geneesmiddel is. Het is eerder een volksmedicijn dat de kwaliteit van het leven verbetert. In die zin is het wellicht verstandiger om cannabis onder de kruidenwetgeving te scharen.
Grass Poll is nog steeds in te vullen: WWW.GRASSPOLL.NL
