De joint
Bijna alle onderzoeken zeggen dat Cannabis absoluut niet de schadelijke effecten geeft voor de gezondheid zoals tabak dat doet. En toch blijft het een Nederlandse en Europese gewoonte om de twee te blijven mengen met elkaar. Dat is iets wat de Amerikaanse cannabis consumenten nooit echt hebben gedaan. Zelfs tabaksrokers in Canada of Californië roken hun wiet puur, en houden hun cannabinoïden strikt gescheiden van nicotine. Maar waar komt dit verschil dan vandaan?
Om de vraag te beantwoorden moeten we terug gaan in de tijd, naar de cannabis renaissance van de jaren ’60 en ’70. Consumenten in Europa rookten op dat moment bijna uitsluitend hasjiesj uit Afrika, vaak verbrokkelde men dit in sigarettentabak om het te kunnen roken. In die jaren was bijna niemand zich bewust van de gevaren van nicotine en het roken van tabak. Zelfs de leraren op de middelbare scholen rookten gewoon hun sigaret in de klas. De overgrote meerderheid van cannabis consumenten in de Verenigde Staten daarentegen, die in principe alleen de gedroogde cannabis kenden, draaiden hier meteen een puur jointje van. Daar was dus geen tabak voor nodig.
Deze verschillende invloeden verklaren daarmee ook de afmetingen van de joints in Amerika en die van Europa. In de VS en Canada is de pure “mini-joints” de norm, (spliff of reefer) terwijl hier in Europa een king-size joint de voorkeur heeft. Overal wordt overigens wel dezelfde hoeveelheid wiet gebruikt voor die ene joint. Een Europese joint met alleen cannabis zou misschien wel 1,5 gram tot 2 gram pure wiet bevatten als er geen tabak in zou zitten. Een Amerikaanse pure joint anderzijds, bevat zo’n beetje evenveel wiet – ongeveer 0,2 gram tot 0,5 gram – als de Europese gemengde joints maar dan zonder nicotine. Wetenschappers hebben vastgesteld dat de gemiddelde hoeveelheid cannabis in een Amerikaanse pure joint op 0,32 gram uitkomt. In Duitsland, Nederland of Denemarken, wordt diezelfde hoeveelheid cannabis doorgaans vermengd met tabak of een tabaksvervanger, afhankelijk van de persoonlijke voorkeur.
Puur of puur
Het roken van een cannabis-tabak mix is niet alleen slecht voor je gezondheid, maar bemoeilijkt ook de onderzoeken om de werkelijke gezondheidseffecten van cannabis te meten. Het legalisatie debat in Nederland en de rest van Europa draait vaak rond de risico’s van “verslaving” en het gevaar voor schoolgaande jongeren. Bijna alle Europese studies over cannabis gaan ook niet over het pure roken van cannabis maar over het “blowen” waarbij de cannabis gemengd is met tabak. Zelfs in de medische benadering van het debat wordt weinig aandacht besteed aan de vraag of jongeren nou verslaafd zijn aan cannabis of aan de tabak die erbij zit. Dat betekent eigenlijk dat de Europeanen die cannabis gebruiken worden onderzocht op een verslavende stof die weinig te maken heeft met alleen cannabis.
Zelfs zonder tabak, is het roken van pure cannabis nog steeds de meest ongezonde vorm van consumeren, zeker voor de medische toepassing van cannabis. De andere, gezondere vormen van consumptie, zoals verdampen of eten, lijken maar langzaam aan te slaan in Europa. Dat is voor een groot deel omdat tabak al veel langer diepgeworteld is in de Europese cultuur dan cannabis. Cannabis groeide onder de Europeanen pas later in populariteit. In andere werelden en culturen, waarbij cannabis al duizenden jaren onderdeel was van het dagelijks leven, consumeren mensen dus van nature cannabis via de spijsvertering of of z’n minst gerookt in pure vorm.
Het mengen van tabak in een joint vergroot de risico’s van verslaving en gezondheidsproblemen enorm. Veel beginnende blowers zijn vaak net begonnen met het roken van sigaretten en daardoor dus ook makkelijker tabak kiezen voor hun joints. Een veelgehoorde en steekhoudende uitspraak van blowers is dan ook, “ik kan makkelijk zonder cannabis als ik niet verslaafd zou zijn aan de tabak” Dit zul je overigens nooit horen van een pure cannabis roker.
Hulpverleners in Duitsland of Nederland kijken bij de behandeling van een zogenaamde cannabis verslaving vaak niet naar dit fenomeen en adviseren de patiënten niet om eerst eens met tabak te stoppen. Het is op zijn minst denkbaar om de consumptie van beide middelen te scheiden, zodat de positieve effecten van cannabis intact blijven. Helaas is de realiteit dat in veel gevallen van hulpverlening in Europa, de koppeling van cannabis en tabak vaak niet wordt besproken. Het is in Nederland een meganetwerk van verslavingsinstellingen geworden waarbij iedereen op zijn eigen manier hun portefeuille gevuld wil houden.
Cannabis en de vermeende verslaving en gevaren er van worden in dit politieke klimaat hardnekkig in leven gehouden, ondanks het aantal harddrugsverslaafden dat in de laatste decennia drastisch gedaald is. Dit succes van het Nederlandse Ministerie van Volksgezondheid is mede te danken aan het cannabisbeleid en de scheiding der drugsmarkten wat sinds 1976 van kracht is. Het repressieve cannabisbeleid van de afgelopen jaren brengt echter nieuwe risico’s met zich mee. Door de toenemende prijsstijgingen van cannabis bestormen goedkope synthetische drugs, als bijvoorbeeld GHB en MDMA, de hitlijsten van de Nederlandse drugsmarkt.
Het vergif: nicotine
Al deze feiten moeten zorgwekkend genoeg zijn voor ons als Europese cannabis liefhebbers. We moeten dit blijven reflecteren op ons consumptiegedrag. Bovendien is er ook nog het politieke aspect. Tegenstanders van regulering of legalisering gebruiken vaak de gevaren van de legale harddrug nicotine om regulering van cannabis tegen te houden: “Hoe kunnen we steeds strengere wetten maken om tabak te beheersen en tegelijkertijd cannabis legaliseren?” Hoe makkelijk is het niet om als landsbestuur blowen (met tabak) tegen te gaan door de tabakswet steeds verder aan te schroeven en alle vrijheden van tabaksrokers weg te nemen!
Professor Donald Tashkin is al decennia een leidende Amerikaanse longarts. In het verleden was hij een keiharde voorstander van het verbod op cannabis. Tashkin was ervan overtuigd dat het roken van cannabis een hoog risico creëerde op het ontwikkelen van longkanker of chronische obstructieve longziekte (COPD). Op een gegeven moment was hij er zelfs van overtuigd dat cannabis en longkanker een oorzakelijk verband hadden wat nog erger was dan tabak. Maar meer recente evaluaties van de lange termijn studies maakte dat hij zijn gedachten veranderde in 2009: “Vroeger, toen ons onderzoek leek alsof er een negatieve invloed van cannabis op de gezondheid van de longen zou zijn, was ik tegen legalisatie, omdat ik dacht dat het zou leiden tot een toename van het gebruik, en dat weer zou leiden tot meer effecten op de gezondheid. ” En Tashkin gaat verder: “Maar op dit moment, zou ik juist voorstander zijn van legalisering. Ik wil niemand aanmoedigen om stoffen te roken die potentieel slecht zijn voor de gezondheid. Maar ik denk niet dat cannabis nog langer zou moeten worden gestigmatiseerd als een illegale substantie. Het roken van tabak veroorzaakt veel meer schade! En in termen van bedwelmende middelen veroorzaakt alcohol nog veel meer schade.”
De wetgevers moeten hun taak, om de volksgezondheid te beschermen, dus nog ernstiger opnemen. Europese studies moeten de potentiële risico’s en voordelen van cannabis serieus onderzoeken door de consumptie in verschillende vormen (roken, verdampen, eetwaren) te evalueren. Bij deze studies moet, voor het internationale belang van het onderzoek, rekening worden gehouden en de nadruk worden gelegd op veiligere manieren van consumeren.
